Kendiniz İçin Bir Adım Atın

Home: Welcome

anasayfa hakkimda kismi

Hakkımda

ODTÜ Klinik Psikoloji Yüksek Lisans programını tamamlayarak Uzman Psikolog unvanını aldım. Psikanalitik çalışmalar yapıyorum. Çeşitli kurumlarda edindiğim deneyimlerin ardından, 2022 yılında İstanbul Nişantaşı’nda kendi ofisimde çalışmalarıma devam ettim. Psikanalizle tanışmam 2012 yılında oldu ve zamanla bu alandaki farklı pozisyonlara evrilen yolculuğum, hayatımın önemli bir parçası olmaya devam etti. Association Lacanienne Internationale (ALI) ve Freud Lacan Psikanaliz Derneği (FLPD) üyesiyim. Klinik pratiğimin yanı sıra, psikanaliz alanında akademik çalışmalar, yayınlar ve eğitim etkinlikleri gerçekleştiriyorum.

Su Polat

Hakkımda

Etkinlikler

Psikanalitik üretimle ilişkim, klinik pratiğimi derinleştirirken akademik alanda da sürekli bir gelişim içinde olmamı sağlıyor. Psikanaliz üzerine yazılar, kitap bölümleri ve seminerlerle bu alandaki bilgi birikimine katkıda bulunmayı sürdürüyorum.

Konuşmacı Olarak Katıldığım Etkinlikler:

To play, press and hold the enter key. To stop, release the enter key.

Tüm Etkinlikler

Yazılar

Psikanalizle gündelik yaşamın kesişimi: düşünce yazılarını keşfedin.

Psikanalitik kuram ve toplumsal analiz ekseninde, Türkiye'de nefretin bireysel ve kolektif düzeyde nasıl inşa edildiğini irdeleyen bu yazı, Lacan'dan Mannoni'ye uzanan bir perspektifle "nefret bankaları", korku, paranoyak söylemler ve kimlik üzerinden ayrımcılığı ele alıyor.

Türkiye'de Nefretin Psikanalizi

5 dakikada okunur

Nefretîaşk: Lacan'ın "Hainamoration" Kavramı ve Psikanalizdeki Yeri

3 dakikada okunur

Lacan ve Aşk

6 dakikada okunur

Akran Zorbalığı ve Toplumsal Zorbalık

4 dakikada okunur

Lacan ve Cinsiyetlenme III: "Cinsel İlişki Yoktur"

7 dakikada okunur

Lacan ve Cinsiyetlenme II: Feminen ve Maskülen İlişkiler

6 dakikada okunur

Lacan ve Cinsiyetlenme I: Lacanyen Psikanaliz Perspektifinden Cinsiyetin İnşası

8 dakikada okunur

Semptomlar ve Bastırmanın Psikanalitik İzleri: "Semptomla Konuşmak"

3 dakikada okunur

Mobius İkizleri: Melankoli ve Paranoya, Nefret ve Arzu

4 dakikada okunur

Mobius Bandı: Lacanyen Psikanalizde Bilinçdışının Konumu

2 dakikada okunur

Dört Farklı Lacan ve Psikoz: Vanheule'nin ''Psikozun Öznesi'' Kitabı Üzerine

2 dakikada okunur

Oğuz Atay ve Obsesif Düşlemler Üzerine

3 dakikada okunur

İntikam Üzerine

3 dakikada okunur

Sanatta Depresyon: Albert Müller'in Eserinde Ruhsal Hali Yansıtmak

2 dakikada okunur

Psikanalizde Kayıp İleri Seviye Okuma: Types Of Object Loss

3 dakikada okunur

Sapkınlık ve Nevroz Üzerine: ''You'' Dizisinin İlk 3 Sezonu

4 dakikada okunur

Medeniyete Psikanalitik Bakış: Çatalhöyük’ten Dövüş Kulübüne

2 dakikada okunur

Psikanalizde Kayıp II

3 dakikada okunur

Psikanalizde Kayıp I: Psikanaliz Perspektifinden Kayıp, Yas ve Melankoli

4 dakikada okunur

Psikanalizde Talep

2 dakikada okunur

Yazılar

“On yedi yaşındaydı. Psikoz tarafından tamamen yıkıma uğramıştı. Onun birine ya da bir şeye biraz olsun tutunmasını sağlamak için boşuna çabalıyordum.

Annesi, gerekli olandan daha sık ziyaretime geliyordu; ‘Bu adam kızımla ne yapıyor acaba?’ diye merak ediyor, çabalarına —ki çabalarında sınır tanımıyordu doğrusu — hak ettiği takdiri göstermediğim için bariz şekilde memnuniyetsizlik duyuyordu.

Genç kızla görüşmelerime son vermemi dayattı. Kısa bir süre sonra, genç kız bana şu mektubu gönderdi: ‘Bana kulak vermeniz için – tıpkı Van Gogh gibi – kendi kulağımı kesmem mi gerekecek?’

Sonrasında bana ithaf ettiği şarkılar içeren kasetler göndermeye başladı. Bu, uzun süre devam etti.”

“Elle avait 17 ans. Complètement défaite par la psychose. J’essayais en vain qu’elle cristallise un peu sur quelqu’un ou quelque chose.

Sa mère me rendait visite plus souvent que nécessaire, se demandant « Mais que fait-il donc avec ma fille ? », visiblement mécontente que je ne rende pas l’hommage mérité à ses efforts, plutôt généreux.

Elle imposa l’arrêt de mes rencontres avec la jeune fille. Peu après, celle-ci m’envoya la lettre suivante : « Faudra-t-il que – comme Van Gogh – je me coupe l’oreille pour que vous me prêtiez les vôtres ? »

Après, je reçus des cassettes de chansons qu’elle me destinait. Cela dura longtemps.”

Marcel Czermak’ın “Passage à l’acte et acting out : « Faudra-t-il que je me coupe l’oreille pour que vous me prêtiez la vôtre ? »” isimli kitabının ön sözünden.

#Psikanaliz

Türkiye’de farklı olmak, bazen egosal, bazen de katılaşmış nefretin hedefi olmak anlamına gelir. Egosal nefret, her alanda karşımıza çıkar: Bir kişinin muhafazakarlık düzeyi, cinsel yönelimi, etnik kökeni ve mezhebi, başkalarının nefretine sebep olabilir. Bu durumların tamamı, ayna evresinin bir aşamasına takılmanın ve bu aşamanın ötesine geçememenin bir yansımasıdır. Toplum, adeta paranoyak bir savunma mekanizması geliştirerek, bu farklılıklara takılıp kalır. Hakim toplumsal söylemin, bu tür savunmaları artırarak mevcut sorunları daha da derinleştirmesi, çözüm yerine yalnızca ayrımcılığı besler.

“Türkiye’de Nefretin Psikanalizi” başlıklı yazının tamamını web sitem üzerinden, veya Birikim Dergisinin internet sayfasından okuyabilirsiniz.

Fotoğraf: @elizahatch

#Psikanaliz
#Nefret
#ToplumsalEşitlik
#EtnikKöken
#CinselYönelim
#Eşitlik

“Annenin tümgüçlü statüsü, onun da kendisinden üstün bir yasaya tabi olduğu fikriyle sorgulanır. Bu, hem çocukları hem de yetişkinleri büyüleyen Rus bebeklerinin cazibesinin nedenlerinden biridir kuşkusuz. Bir figürün diğerini sarmalayan bu açıkça annesel temsili, yapısı itibariyle, saran figürün kendisinin de daima sarıldığını gösterir. Yalnızca merkezde bir figür ile onu saran tek bir kabuktan oluşan bir Rus bebeğinin çok daha az ilgi çekici olacağını öne sürebiliriz. Önemli olan, ikinci yani saran figürün de kendisinin sarılıyor olmasıdır — tıpkı çocuğun, annenin de kendisinden üstün bir güce tabi olduğunu gösteren bir yolu bulabilmesinin gerekliliği gibi. Aksi takdirde çocuk tamamen annenin gücünün insafına kalır.”

“The mother’s status as an omnipotent being is challenged by the idea that she is herself subjected to a law beyond her. This is surely one of the attractions of the Russian dolls that so fascinate both children and adults. This clearly maternal representation of one figure enveloping another shows, by its very structure, that the enveloping figure is always enveloped itself, and we could speculate that a Russian doll with only a central figure and one containing shell would be far less intriguing. What matters is that the second, containing figure is herself contained, exactly as the child must find a way to show that the mother is herself subject to a force beyond her. Otherwise the child is left entirely at the mercy of her power.”*

*Darian Leader’ın “What Is Madness?” isimli kitabından alıntı yapılmıştır.

#Psikanaliz
#Anne

Freud Lacan Psikanaliz Derneğinin Psikanalize Giriş Seminerleri kapsamında 17 Nisan Perşembe günü benim konuşmacı, Psikanalist ve Psikiyatrist Dr. Derya Gürsel’in de tartışmacı olarak katılacağı oturumda Aimée vakasını ele alacağız. Aimée, Lacan’ın doktora tezini üzerine yazdığı, paranoid psikoz yaşayan bir kişi ve zamanının Fransa’sında kamunun gündemini kaplayan bir suçun faili. Aimée’nin vaka analizini yaparken aynı zamanda genç Lacan’ın sesiyle psikozu da dinleyeceğiz. Bu ses, henüz tıbbi söylemin içerisinden yükseliyor olsa da, psikanalizin yöneleceği yeni ufuklar için de ip uçlarını barındırıyor olacak.
Kayıt için freudlacanpsikanalizdernegi@gmail.com’a yazabilirsiniz.

Paranoyak Söylem

Politikacılar korku uyandırarak avantaj sağlama konusunda ustalaşmış olabilirler. Bu amaçla en sık kullandıkları yöntemlerden biri, toplumu paranoyak bir söylem içinde bırakmaktır; örneğin, “dış mihrakların” veya “iç tehlikelerin” yarattığı tehditlerden belirli bir şekilde bahsetmektir.

Klinik açıdan paranoyak olan veya paranoyak bir savunma geliştiren kişiler için, kendileri ile diğerleri arasındaki fark ne kadar büyürse, ilişkilerindeki imgesel tansiyon da o kadar artar. Fazlasıyla farklılaşmış olan kişi, benliğe yönelik bir tehdit olarak algılanır. Bu “tehdit,” benliğin yok olmaması için karşı tarafın yok edilmesi gerektiği inancına evrilebilir.

Sürekli olarak içeride ya da dışarıda bir düşmanın ulusu tehdit ettiği algısının yaratılması, özneyi her an kendisini hedef alabilecek bir tehlike, bir korku objesi beklemek zorunda bırakan paranoyak bir pozisyona yerleştirebilir. Bu, elbette korku dolu bir pozisyondur. Böyle durumlarda, politik lider kendisini korku objelerini ortadan kaldırmak için tek geçerli çözüm olarak sunarak, bu korkudan faydalanabilir.

Birikim’de yayınlanan “Türkiye’de Nefretin Psikanalizi” başlıklı yazımdan alınmıştır.

#Psikanaliz
#Paranoya
#Politika

Nefret Bankaları

Eksiklik hissi, nefrete dönüşme potansiyeli taşır. Politikacılar, bu gerçeği iyi bilirler ve manipülasyon aracı olarak kullanırlar. “Farklı olan” üzerinden yaşanan egosal nefret, toplumda her zaman açıkça ifade bulmaz. Kişi çoğu zaman, içindeki nefretin dışa vurmasını ya da yıkıcı bir eyleme dönüşmesini engellemek adına kendisini sınırlandırır. Ancak, tıpkı sosyal gruplarda ve ailelerde bir arada kalabilmek için yutulan sözlerin, ifade bulamayan küçük kıskançlıkların, kırgınlıkların ve alınganlıkların “küçük kin bankalarında” biriktirilmesi gibi, toplumsal düzeyde de “farklı olana” karşı hissedilenler derinlerde depolanmış olarak bekler.

Zamanı geldiğinde, birikmiş nefretler, bankalardan yüklü miktarda nakit gibi çekilebilir. Özellikle günümüzün popülist politikacıları, (merkez bankalarının yönetimi konusunda sınırlı kalsalar da) nefret bankalarının yönetimi konusunda ustalaşmıştır. Nefret etmeye en yatkın olan kişi, kendisindeki eksikliği en derinden hissedendir. Toplumsal eksiklik hallerinde, örneğin ekonomik krizlerde, nefret bankaları hızla dolar. Nefretin hedefi olmak istemeyen politikacı, bu gibi durumlarda, nefret edilecek yeni bir hedef yaratmaya çalışabilir. Bu strateji, en başta, politikacının çıkarlarına hizmet eder.

Birikim’de yayınlanan “Türkiye’de Nefretin Psikanalizi” başlıklı yazımdan alınmıştır.

#Psikanaliz
#Nefret

Sözü İptal Etmek: Sansür

Bireysel ve toplumsal zorbalık benzer dinamiklere sahiptir. Toplumda yasaların işletilemediği durumlarda, güçlü olan güçsüzü ezer.

Çocukların zorbalıkla susturulmasına benzer şekilde, toplumsal düzeyde de sansür devreye girer. Basın, farklı seslere yer verdiği sürece sözün alanıdır; ancak basın özgürlüğünün kısıtlanması, öznenin sesinin kesilmesi anlamına gelir. Sansür, sözün eksiltilmesi veya değiştirilmesiyle ilgilidir. Öznenin ilettiği gösterenler modifiye edildiğinde, artık bu gösterenler özneye değil, onları değiştiren zorbaya ait olur. Sonuç olarak, mesajın otantikliği kaybolur ve öznenin gösterenleri ondan çalınmış olur.

Sansür dışında da toplumsal zorbalık birçok biçimde görülür: gösteri hakkının engellenmesi, liyakatsizlik, rant için yasal süreçlerin yok sayılması, ayrımcılık ve sosyal medya zorbalığı bunlardan bazılarıdır. Bu durumlarda bazı kişi veya gruplar, kişisel hazları uğruna toplumsal kuralları ihlal eder. Bu ihlaller, yasanın içselleştirilmemesinin bir sonucudur.

“Akran Zorbalığı ve Toplumsal Zorbalık” başlıklı yazımdan alınmıştır.

#Psikanaliz
#Sansür

Demokrasi, tanımı gereği, bir kişinin ya da grubun hazlarına ve gücüne sınır getirebilmekle ilgilidir. Hazza sınır getirmek, özne olabilmenin de temel koşuludur. Bu açıdan bakıldığında, demokrasi ve psikanaliz benzer konular etrafında şekillenir.

Totem ve Tabu, tüm hazza erişimi olan ve tüm gücü elinde tutan “babanın” sınırlandırılmasına dair mitik bir anlatıdır. Freud, bu psikanalitik mitte, hazzı tekeline alan “babanın” karşısında, hiçbir hazza erişimi kalmayan bireylerin birleşerek onu öldürmesini ve ardından hazzın dolaşımını düzenleyen, eşitliği sağlayan bir yasa getirilmesini anlatır. Böylece yasa, hazzın ve gücün tek bir kişide toplanmasını engeller. Sınır, özgürlüğü mümkün kılar. Hazzın dolaşımı “demokratikleşir.”

Medeniyetler tarihi, tüm güçlü babaların yerlerinden edilmesinin hikâyesidir. Antik Yunan şehir devletleri, tiranları devirerek “babayı” öldürür. Fransız Devrimi’nde ise halk, mutlak monarşinin temsilcisi olan “babayı” tahtından indirir.

“Babayı öldürmenin” psişik düzeydeki yansıması, mutlak güce bir sınır getirilmesi ve hazzın simgesel bir sisteme tâbi kılınmasıdır. Özne, hazza getirilen sınırın yarattığı temel kayıp sayesinde özneleşir. Eğer sınır koyan yasa için bir alan açılamazsa, kişi hazzı tarafından yutulur—bu da psikoz anlamına gelir.

Hem bireysel hem de toplumsal düzeyde yasayı tanımamanın sonucu, kendisini yasanın ta kendisi olarak gören ve mutlak güç iddiasında bulunan imgesel babaların ortaya çıkmasıdır. Günümüzde bu duruma getirilen çözümlerin çoğu, bir imgesel babayı bir diğeriyle değiştirmekten ibarettir. Oysa uzun vadeli kurtuluş, yasanın içselleştirilmesiyle mümkündür.

#Demokrasi
#Psikanaliz

Özne, arzusunu bir kişiye yönelttiğinde, onu sevgi nesnesi olarak belirler ve bilinçdışı bir şekilde, kaybedilmiş ilksel nesneyle özdeşleştirmeye çalışır. Aşk, bir süreliğine bu eşitliğin mümkün olduğu yanılsamasını yaratır. Ancak zamanla özne, karşısındaki kişinin, varoluşundaki eksikliği dolduran kayıp nesne (obje a) olamayacağını fark etmeye başlar. İşte bu noktada aşkın yarattığı illüzyon çözülmeye başlar.

Aşık olunan kişi, yalnızca geçici bir süre için bu özel konumun, yani obje a’ya ayrılan yerin temsilcisi olmuştur. Ancak temsilcinin sahneden çekilmesi, yani aşkın sönmesiyle birlikte, özne varoluşsal eksikliği yeniden hissetmeye başlar.

Arzu ise durmaksızın hareket halindedir. Her seferinde özneyi yeni bir sevgi nesnesiyle – yeni bir temsilciyle – yeni bir yanılsamaya sürükler. Ancak bu illüzyonun her çöküşü, özne için imgesel bir yaralanma anıdır.

Konuyla ilgili daha fazla bilgi edinmek için profilimdeki linkten “Lacan ve Aşk” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Lacan

İnsan aynaya baktığında kendini bütün olarak görür. Bu bütünlük, 2 yaş civarında yaşanan ayna evresinde çocuğa büyük bir mutluluk verir. İmge, bu mutlulukla aşkla sevilir. Ancak bu yanıltıcıdır; tam olan, kişinin kendisi değil, yansımasıdır.

Aynadaki tamlık yanılgısı, insanın kendini parçalı deneyimlediği şizoid konuma karşı bir savunma oluşturur. Bu imgesel savunma, hiçbir zaman kapanmayacak bir boşluğu örten güzel bir örtü gibidir. Çoğu zaman işlevini yerine getirir; eksiklik, imgesel savunma sayesinde yok sayılır.

Ancak zamanla özne, bu eksikliğin dayanılmaz bir biçimde kendini hissettirdiği anlarla karşılaşır: varoluşsal sorular, jouissance’ın çıkmazları ve savunmaların yetersiz kaldığı problemler bu anları yaratır. O noktada, örtü kayar; altındaki eksik görünür.

Yazının tamamını profildeki linkte “Nefretîaşk: Lacan’ın ‘Hainamoration’ Kavramı ve Psikanalizdeki Yeri” başlığı altında bulabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Lacan

Lacan’ın Encore seminerinde (1972-1973) kullandığı “hainamoration” terimi, Fransızca “haine” (nefret), “amour” (aşk) ve “énamoration” (hayranlık) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Türkçeye “Nefretîaşk” olarak çevirmek mümkündür.

Nefretîaşk, öznenin ideal kendilik imgesiyle ilişkisini açıklar. Özne, aynadaki tamlık yansımasına hayranlıkla bağlanır ve onu sever. Ancak, özne ile bu yansıma arasındaki farklar kendisini yakıcı bir şekilde hissettirdiğinde, özne ondan nefret etmeye başlar. Kendilik imgesiyle yaşanan bu iki uçlu ilişki, öznenin diğer kişilerle ilişkilerinde de tekrarlanır.

Tamamı için profildeki linkten “Nefretîaşk: Lacan’ın “Hainamoration” Kavramı ve Psikanalizdeki Yeri” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

#Psikanaliz
#JacquesLacan
#Aşk
#Nefret

Görsel: Art is “Dead + Dad = DED”

Lacan’ın psikanalizine kazandırdığı “extimité” terimi, dışsal olanla içsel olan arasındaki süreğenlik ilişkisini anlatır. Extimité, “ex” (dış) ve “intimité” (yakınlık) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Lacan’a göre bilinçdışı, düşünülenin aksine derinlerde bulunan bir oluşum değildir. En derinde olan, yani bilinçdışı, ve en dış, yani bilinç, bir mobius şeridinin üzerindeki birbirine bağlı iki zıtlıktır.

Bilinçdışının yeri, en yüzeyde, konuşmada ve diğer bazı eylemlerdedir. Kişi, konuşurken bir sürçmede, farklı bir kelime seçiminde veya sakar bir eylemde mobius şeridinin büküldüğü noktaya ulaşır, içsel ve dışsal olan birbirine dönüşür.

Devamı için profilimdeki linkten “Mobius Bandı: Lacanyen Psikanalizde Bilinçdışının Konumu” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Psychoanalysis
#JacquesLacan

Cinsiyeti tanımlarken belirleyici unsur olarak organı değil, öznelerin jouissance’a erişim biçimlerini esas almak, cinsiyet kimliğini biyolojik gerçeklikten bağımsız bir düzleme taşır.

Daha fazla bilgi için profildeki linkten “Lacan ve Cinsiyetlenme” başlıklı yazı serisini okuyabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Lacan
#Psikoloji
#Cinsiyet

Lacan, öğretisinin birçok noktasında “Aşk, sahip olunmayan bir şeyi, onu istemeyen birine vermektir” der. Özne, “sahip olmadığı bir şeyi vermekle”, aslında kendi varoluşundaki eksikliği âşık olduğu kişiye hitap eder. Lacan’a göre, bu eksikliğin teslim edilmesi, verilebilecek en büyük hediyedir.

(Fransızca: “L’amour, c’est donner ce que l’on n’a pas à quelqu’un qui n’en veut pas.”)

Daha fazla bilgi için profilimdeki linkten “Lacan ve Aşk” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

Görsel: @elmohood

#Psikanaliz
#Lacan
#Psikoloji
#aşk

Lacan, sevgililerin birbirine yaklaşmasını, yanan bir şömineye uzanan bir ele benzetir. Aşk metaforu, ateşin ele sıçradığı o an, yani sevilenin sevene yöneldiği an gerçekleşir. Bir başka deyişle, aşk, sevilenin kendi arzusuyla verdiği anlık karşılıktır (Lacan, 1960-1961).

Lacan’ın aşk üzerine düşüncelerini profilimdeki linkten “Lacan ve Aşk” başlıklı yazıya ulaşarak okuyabilirsiniz.

Video: @elmohood

#Psikanaliz
#Lacan
#Psikoloji
#aşk

Bir dövme yaptırmak, silinmeyen, kalıcı bir iz bırakmak isteğiyle ilgilidir. Özne, Reel’i derisinde bir iz bırakarak yakalamaya ve sabitlemeye çalışır. Vücut imgesi de sabit değildir. Dövme yaptırmak, sabitlenemez olanı sabitlemeye dair bir arayıştır. Özne, bu çabayla kendisini yatıştırmayı umar.
Dövme yaptırmak aynı zamanda acı ile de ilişkilidir. Lacan, deride iz bırakmanın öznenin kendisini jouissance’ın öznesi olarak işaretlemesi olduğunu söyler.

Psikanalist Ana Costa’nın ALI’deki ‘’La gloire de la marque’’ başlıklı konuşmasından alıntı yapılmıştır.

#Psikanaliz
#PsikanalitikDüşünce
#Lacan
#DövmeSanatı
#Bilinçdışı
#SemptomveAnlam
#SanatvePsikanaliz
#PsikanalitikBakış

Nevrozlu olmasanız bile, küçük bir deneyle kendinize geçici bir nevroz kazandırabilir, semptomlarını bizzat yaşayabilirsiniz. Üstelik tek bir basit kuralı var: Susmak!

İşte Melman’dan* deneysel nevroz tarifi: Kendinizi bilinçli olarak belirli bir konudan kaçınmaya zorlayın. Bunu kibarlık uğruna yapabilirsiniz ya da dile getirilmesi sakıncalı bir gerçeği gizlemek için… Konunun öznelliğiniz açısından önemi ne kadar fazla olursa, deney o kadar başarılı olacaktır.

Ardından konuşmanızın ve davranışlarınızın derinlerde tutmaya çalıştığınız konu tarafından parazitlendiğini göreceksiniz. Kendinizi gözlemlemeye belirli bir açıdan yaklaşırsanız, bu parazitlenmenin etkilerini görebileceğiniz pek çok an yakalayacaksınız. Böylece bastırmanın etkilerini yüzeysel bir şekilde kendinize yaşatmış olacaksınız.

Yıllar içinde bu deneyi tekrar tekrar uygulayarak – yani susarak – nevrozunuzu iyice sağlamlaştırabilirsiniz. Ancak dikkat, eğer nevrozunuzu özenle büyütmek istiyorsanız, psikanalizden kesinlikle uzak durmalısınız. Çünkü kendinizle dürüstçe konuşmanızı gerektiren bu süreç, bunca emekle inşa ettiğiniz nevrozunuzu eritip yok edebilir.

*Melman, C. Nouvelles études sur l’hystérie. Éditions Érès.

#Psikanaliz
#Nevroz
#Freud
#Susmak
#Psikoloji
#Lacan

Lacan’ın cinsiyetlenme teorisine göre, feminen konumun formülleri her kadına özgü şekilde uyarlanır; yani kadın olmanın tek bir yolu yoktur. Bu nüans, Lacan’ın (1972-1973) meşhur “kadın yoktur” ifadesinin teorik temelidir: kadın değil, kadınlar vardır. Her bir kadının bir diğerine eşitlenemeyecek kendine has bir kadın olma şekli vardır.

Daha fazla bilgi için profildeki linkten “Lacan ve Cinsiyetlenme” başlıklı yazı serisini okuyabilirsiniz.

#psikanaliz
#jacqueslacan #lacan
#kadın #kadınolmak #kadın #women #womenempowerment
#psikoloji
#lacaniantheory

Zorbalığın normu sessizliktir. Grup, nefret objesini sessizlik içinde bırakıp, onu dışlar. Bazen, zorbalığa uğrayan çocuk konuyla ilgili bir yetişkine başvursa da, yetişkin eylem almaz ve Başka olma rolünü üstlenmez. Bu gibi durumlarda çocuğun sözü adeta iptal edilmiştir.

“Akran Zorbalığı ve Toplumsal Zorbalık” başlıklı yazının tamamını profildeki linkten okuyabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Lacan
#Zorbalık
#AkranZorbalığı
#Psikoloji
#ToplumsalZorbalık
#Toplum
#LacanianTheory

Bastırılan, yani benlikten uzaklaştırılan kendiliğe dair temsiller yok olmaz. Bu temsiller, benlikten uzaklaştırıldıklarında geri dönüşü olmayan bir sürgüne gönderilmiş sayılmaz; aksine, ayrı bir psişik grup halinde bir araya gelirler. Melman, bu durumu market alışverişinden gelen ürünlerin buzdolabına yerleştirilmesine benzetir: Bu ürünler hemen kullanılmaz, ancak zamanı geldiğinde çıkarılır. O zamana kadar, tıpkı dondurulmuş ürünler gibi tazeliklerini, yani duygusal yüklerini korurlar. Üstelik buzdolabındaki ürünler rastgele yerleştirilmez; her biri belirli bir düzende sıralanır ve bu düzen, ikinci bir zincir, hatta ikinci bir “ben” oluşturur.

Daha fazla bilgi için profildeki linkten “Semptomla Konuşmak” başlıklı blog yazısını okuyabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Bilinçdışı
#Bastırma
#Lacan
#Lacaniantheory
#Freud
#Psikanalitik
#psikolojisevgisi

Özne, kayıp nesnesini asla tekrardan bulamaz; bulduğunu sandığında ise, partneriyle değil, bilinçdışından gelen fantazmıyla ilişki kurar. Fantazmın getirdiği zorluklar ve imgesel karakterler, ilişkilerde sürekli bir zihinsel kalabalık yaratır ve bu da cinsel ilişkinin imkansız doğasını pekiştirir.

Daha fazla bilgi için “Lacan ve Cinsiyetlenme III: Cinsel İlişki Yoktur” başlıklı yazıya profildeki linkten ulaşabilirsiniz.

Görsel: René Magritte’in “Aşıklar” isimli tablosundan bir kesit.

#Psikanaliz
#Lacan
#Bilinçdışı
#Fantazm
#Psikoloji
#İlişkiPsikanalizi
#Cinselİlişki
#lacaniantheory

"İkinci ben" yani bilinçdışı, tıpkı bilinçli benlik gibi konuşur, ancak kullandığı dil öznenin kulaklarına yabancı gelir. Bu dil semptomu konuşur. Freud, bu dili antik Mısır hiyerogliflerine benzetir; semptomun şifreleri deşifre edilmeli ve metaforik boyutunda anlaşılmalıdır. Semptom çözümlendiğinde çok farklı seslerle hep aynı ifade duyulur: O, bilinç tarafından tanınmayı reddeden bir arzuyu dile getirir. Her arzu gibi, hatta her şey gibi o da var olmak için tanınmaya ihtiyaç duyar. Bilinç onu tanımadığı için, semptom üzerinden tanınmaya çalışır.
Freud, Breuer’le yaptığı konuşmalarında bilinçdışını arkaik ve zayıf bir psişik alan olarak görse de, Melman’a göre durum çok farklıdır: Bilinçdışının kendine ait güçlü ve yaratıcı bir zekası vardır. Normal benliğe sızmak, hatta bazen onu işgal etmek için yeni çözümler üreten, etkisini en sıradan konuşmalarda bile hissettiren kararlı bir yapıdır.

Devamını profildeki linkten "Semptomla Konuşmak" başlıklı blog yazısında bulabilirsiniz.

#Psikanaliz
#Bilinçdışı
#Freud
#Lacan
#Psikoloji
#Semptom
#PsikoanalitikKuram
#PsikolojikKuramlar
#Bilinçaltı
#PsikolojiSevgisi

Maskülen yapıda konumlanmış olan özne bir kadında var olduğuna inanarak cisimleştirdiği obje a’yla ilişki kurar. Bu noktada kadının erkeğe yönelimiyle erkeğin kadına yönelimi arasında fark vardır: erkekler ulaşmaya çalıştıkları obje a’yı neredeyse fetiş bir ilişkiyi deneyimler gibi deneyimlerler (Monribot, 2013). Kadınlar içinse benzeri bir durum söz konusu değildir. İmgesel fallusa bir fetiş objesine yönelir gibi aşırı bir önem atfı yapılmaz, fakat ona doğru bir eğilim söz konusudur.

Daha fazla bilgi için profildeki linkten “Lacan ve Cinsiyetlenme” başlıklı yazı serisini okuyabilirsiniz.

Fotoğraf: Joel Meyerowitz

Jouissance, kısaca haz ilkesinin ötesinde elde edilen (“beyond the pleasure principle”) ve bu limiti aştığı için de acıya dönüşen “zevk” olarak tanımlanabilir (Evans, 1996).

Daha fazla bilgi için profildeki linkten “Lacan ve Cinsiyetlenme” başlıklı yazı serisini okuyabilirsiniz.

Fotoğraf: Dina Litovsky

Lacan, cinsiyetlenmiş öznelerin simgesel düzen içinde dilin etkisiyle iki gruba ayrıldığını belirtir. Anatomik cinsiyet, feminen veya maskülen olmak için belirleyici değildir. Freud psikoseksüel gelişimi oedipal dönemin sonuna ulaşıldığında kız ve erkek çocuklarının kendileriyle aynı biyolojik cinsiyete sahip ebeveynle kurdukları özdeşleşim üzerinden ele alır. Freud konuyu biyolojik cinsiyetten ayrıştırılamayacak şekilde formüle eder, teorik düzlemini özdeşleşimden ileri taşımaz ve kullandığı tanımlar cinsiyetlenmiş kimliklerin sosyal rollere indirgenmesine alan açar (Soler, 2006). Lacan ise bu açılardan Freud’dan radikal bir şekilde ayrılmaktadır: cinsiyetlenmiş kimlik dilin içerisinde yer alan öznelerin jouissance modlarının farklılığına, dolayısıyla fallik fonksiyon içerisinde bulunuşun farklı şekillerine göre tanımlanmaktadır (Soler, 2006).

Daha fazla bilgi için profildeki linkten “Lacan ve Cinsiyetlenme” başlıklı yazı serisini okuyabilirsiniz.

Ego, yani Yunanca ‘’ben’’, kendiliğe dair kristalleşmiş bir imgeler ağıdır. Kişinin kendisine kim olduğuna ve dünyanın nasıl bir yer olduğuna dair anlattığı öykülerle doludur. Ego, bu öykülerle zıtlık içerisinde olan ve aynı zamanda yoğun bir duygulanım da yaşatan fikirleri tanımama eğilimindedir. Kişiye yoğun bir utanç veren, kişinin konuşulabilir, ‘’ağza alınabilir’’ bulmadığı, hiç düşünmemiş ya da hissetmemiş olmayı dileyeceği içerikteki temsiller ben’den, yani bilince, bilmeye dair olan alandan uzaklaştırılır, yani bastırılır. Lacanyen bir dille söyleyecek olursak, ego bazı gösterenleri geri çevirir, onları gösterenler zincirinden kopartır.

Bastırma ve semptoma dair daha fazla bilgi edinmek için profildeki linkten “Semptomla Konuşmak” başlıklı blog yazımı okuyabilirsiniz.

13 Kasım Çarşamba akşamı ODTÜ Psikanalitik Track’in düzenlediği Keşif Günleri kapsamında Lacan’ın tartışmalı pass uygulamasını merkeze alarak psikanalizin politiği üzerine konuşuyor olacağım. Katılım için @odtupsikanalitiktrack ‘e mesaj yollayabilirsiniz.

14 Kasım’da Freud Lacan Psikanaliz Derneğinin Psikanalize Giriş Seminerleri kapsamında psikoz konusunu ele alacağız. Berke Taş’ın konuşmacı, benim de tartışmacı olarak yer aldığım seminer oturumuna katılmak için derneğe freudlacanpsikanalizdernegi@gmail.com email adresi üzerinden ulaşabilirsiniz. Görüşmek dileğiyle.

Diktatör Baba

İmgesel baba konumundaki bir kişinin kendisine ait olamayacak olan simgesel babanın konumuna yerleşmeye çalıştığı durumlarda diktatörlükler olur. Bu durumu hem ülkeler üzerinden, hem de çekirdek aile üzerinden düşünebiliriz. Bütün gücü kendisinde toplamak isteyen, ev halkına neler yapmaları gerektiğini dikte eden, korku uyandırarak veya başka yollarla tüm kontrolü kendisinde tutmak isteyen aile babalarını bu kategoride inceleyebiliriz.
Demokrasi liderlerin kendi güç ve yetkilerine dair bir sınırı tanımalarıyla ilgilidir. Bu açıdan kastrasyonla paraleldir. Birinde öznenin, diğerinde liderin tüm güçlülüğüne kısıtlama gelir. Öznenin ve liderin dışında kalan, onların yöneldikleri kişilerle ilişkilerini belirleyen, onlara üstün konumda yer alan bir yasa iki durumda da belirleyicidir. Kendi gücüne sınır tanımak istemeyen kişiler diktatörleşir.
Söz konusu diktatör babalar Freud'un Totem ve Tabu'da bahsettiği ilksel babanın konumuna öykünmektedirler. Fakat bu konum bir kişinin doldurabileceği bir alan değildir. Freud'un mitindeki kabile üyeleri ilksel babayı devirmiştir. Benzer şekilde antik yunanda şehir devleti vatandaşları tüm güçlü tiranları yerlerinden etmiştir. Modern dünya demokrasileri de aynı düzlemi izlemeye çalışır.

İmgesel ve Simgesel Babalar

''Freud'dan Lacan'a: Vaka İncelemeleri ve Psikanalitik Değerlendirmeler'' isimli kitap serimizin 4.Cildinde yayınlanan ''Kadın ve Arzusu'' isimli kitap bölümümden alıntıyla devam ediyorum:

Simgesel baba Babanın-Adı olarak düşünülebilir. Aynı zamanda Freud’un (1913) Totem ve Tabu’da bahsettiği ilksel babadır (Lacan, 1956-1957). (...) Cinsiyetlenme tablosundaki ∃x¯Φx formülündeki X, kuralı sağlayan istisna, simgesel fallusu (Φ) bulunduran kişidir. (...) Simgesel baba ancak transandantal bir pozisyon olarak kuramsallaştırılabilir: söz konusu pozisyon herhangi bir öznenin gerçeklikteki babası veya başka herhangi bir kişi tarafından doldurulabilecek bir pozisyon değildir. Dolayısıyla simgesel baba öznenin gelişiminin spesifik bir anında müdahale eden bir kişiye de indirgenemez (Lacan, 1956-1957). Simgesel baba gösterendir (Lacan, 1969-1970), özneye bir isim vererek onu soyağacına kaydeder, dilin içerisinde bulunmasını sağlar (Neuter & La Hulpe, 2011). Simgesel baba böylesi bir mercek altında incelendiğinde gerçek babanın yeri de belirlenmiş olur: gerçek baba spermi sağlayan kişi konumundan, döllenmenin gerçekleşmesini sağlayan biyolojik faktör olmaktan öte bir işleve sahip değildir (Lacan, 1969-1970). Bu nokta Lacanyen Psikanalizle Freudyen düşüncenin en önemli farklılıklarından biridir: gerçek babanın kastrasyonu sağlayan kişi olduğu düşüncesi Freudyen Psikanalizin merkezinde yer alır, Lacanyen teori ise bu rolü fiziki gerçekliğinde bir insandan ziyade çocuğun dile girişini sağlayan transandantal simgesel babaya verir, bu yönüyle radikal bir biçimde farklıdır. Kastrasyonun merkezinde dile giriş yer alır (Lacan, 1969-1970).
Sonuç olarak maskülen ya da feminen cinsiyette yapılanmış bir özne için üç farklı baba vardır: gerçek baba çok küçük yaşlardan itibaren sahneden uzaklaşır, özne fantezinin merceğinden kurguladığı imgesel babayla ilişkilenmeye başlar, simgesel baba ise diğer iki babadan radikal bir biçimde ayrılan, pür halinde babalık fonksiyonunun kendisidir.

Reel ve İmgesel Babalar

Konuyla ilgili ''Freud'dan Lacan'a: Vaka İncelemeleri ve Psikanalitik Değerlendirmeler'' isimli kitap serimizin 4.Cildinde yayınlanan ''Kadın ve Arzusu'' isimli kitap bölümümden bir parça:

Her bir kişinin gerçek, imgesel ve simgesel olmak üzere üç farklı babası vardır. Lacan bu üç farklı babadan ilk olarak 1953’te verdiği bir derste bahseder (Lacan, 1979). Bilinçdışının seyri 2.5 – 3 yaşlarından başlayarak ebeveynlerin gerçeklikle oldukları kişilerle ve yaptıkları eylemlerle bağlantısızlaşmaya başlar. Ödipal dramanın başlamasıyla birlikte anne ve baba gerçeklikte üstlendikleri işlevlerden ayrı kişiler olarak deneyimlenirler. Simgesel ilişkilenmeler anne ve babayı merkeze alan fantezilerin araya girmesini gerektirir, bu sebeple ebeveynlerin gerçek personaları çocuk için artık kavranılamaz bir haldedir (Lacan, 1956-1957). Lacan aynı durumun her özne için, özellikle de gelişimsel dönemlerinde önemli roller üstlenmiş kişilerle ilişkileri söz konusu olduğunda geçerli olduğunu söyler: özne için kişileri gerçeklikleri içerisinde kavramak oldukça zordur. Bir başka deyişle fanteziyle etkileşime geçmek öznenin insanları oldukları gibi görmesini imkânsız kılar (Lacan, 1956-1957). O halde fiziki gerçekliği içerisinde birey olan baba, fantezinin merceğinden görülen, hatta kurgulanan baba ve simgesel süreçleri harekete geçiren babalar öznenin kurulumunu sağlayan psişik süreçler gereği farklı birer baba olmak durumundadır. (...)
Fantezinin çocukluk dünyasına dahil olduğu zamanlardan itibaren öznenin ilişkilendiği baba neredeyse her zaman imgesel babadır. Öznenin diskurunda en açık şekilde ayırt edilen baba da imgesel olandır (Lacan, 1956-1957). İmgesel baba agresyonun, idealizasyonun ve özdeşleşimin düzleminden yükselir. İmgesel babanın deneyimleniş şekli öznenin atıflarına ve kurduğu özdeşleşimlere göre değişir: babanın tüm güçlü, korkulan, küçümsenen veya yüceliten tüm imgeleri imgesel babaya dahildir (Lacan, 1956-1957).

Devamı yorumlarda

Psikanaliz yalnızca semptomları ortadan kaldırmayı amaçlamaz. Amacı Reel (R), Simgesel (S) ve İmgesel’i (I) daha az acıya neden olacak şekilde birleştirmenin alternatif bir yolunu araştırmaktır.
“Gerçek” kelimesinden terimsel olarak ayrılan R, tecrübelerin hikayeleştirmeye (imgeleştirmeye) ve söze tâbi tutulmamış kısmı olarak düşünülebilir. Örneğin depremin ne olduğuna dair bir fikri olmayan, bir kavram olarak depremi bilmeyen bir kişinin depremi tecrübe ettiği ilk bir kaç saniye Reel’e ilişkin bir tecrübe olacaktır. Kişi için vücuttaki pek çok uyarım da R’ın alanına dahildir. I ise tecrübenin kaçınılmaz olarak bir filtreden geçirilmiş, öyküleştirişmiş, kavramlaşmış haline ait düzlemdir. S ise diğer iki kategoriden farklı olarak imgelerden yalıtılmış haliyle dilin, konuşmanın alanıdır.
R, S ve I’yi birbirine düğümleyerek zihinsel yaşamı düzenlemek, gerçekliğe dair deneyimde sabitliği yakalamak mümkün olur. Semptom da R, S ve I’i birleştirmenin öznel bir yoludur. Psikanaliz düğümü yaratmanın semptomdan daha az acı getirecek bir yolunu araştırma girişimidir.

Nefret ve arzu da birer mobius ikizi olarak düşünülebilir. Nefretin sevginin tersi olduğu düşüncesi yanlıştır. Sevginin tersi kayıtsızlıktır. Nefret ise arzunun ters yüz edilmiş halidir. Arzu da nefret de objeye tutkulu bir yöneliş içerir. Arzu hayata, yaşamaya yönelirken nefret yok etmeye, ölüme dairdir.

Nefret ve arzunun işleyiş mekanizmalarını daha yakından tanımak için profildeki link üzerinden ilgisi blog yazısını okuyabilirsiniz.

Melankoli maninin tersi değil, paranoyanın ters yüz edilmiş halidir, yani, bir mobius şeridini izlersek birinde zulmeden, düşmanlık gösteren (persécution) objenin kendiliğin en derinlerine atılıp onun ölümünü talep ettiğini, diğerinde ise aynı objenin başka’nın yüzeyine yansıtıldığını ve bu başka’nın ölümünü talep ettiğini görebiliriz.

Melankoli ve paranoyanın işleyiş mekanizmaları arasındaki ilişkiyi daha yakından tanımak için profildeki linkten ilgili blog yazısını okuyabilirsiniz.

Lacan, psikanalizde zıtlıklar üzerine kurulu kavramları üç boyutlu bir açıdan ele almayı amaçlar ve bu noktada mobius şeridini kullanır. Zıtlıklar üzerine kurulu kavramlardan bazıları, iç ve dış, bilinç ve bilinçdışı, gösteren ve gösterilen olur. Mobius şeridi, uzun bir dikdörtgen kağıdın bir yüzeyinde ilerlerken diğer yüzeye geçiş yapılabilen bir yapıdadır. Yani, içe dair olandan yeterince ilerlendiğinde dışsal olana ulaşılır, ve bu durumun tam tersi de geçerlidir.

Mobius şeridi sayesinde iç ve dış arasındaki ilişki ters yüz edilir ve bu kavramlar birbirini devam ettiren, birbirine bağlı iki zıtlık olarak ele alınır. İki durum arasındaki fark sadece şeritte ilerlemeye dair olan zaman üzerinden düşünülebilir. Böylelikle vurgu yapılan nokta kavramlar arasındaki zıtlık değil, onlar arasındaki süreğenlik olmuş olur.

Daha fazla bilgi içim profilimdeki linkten “Mobius Bandı: Lacanyen Psikanalizde Bilinçdışının Konumu” başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.

Görsel: Den Basyrov

#Lacan
#Freud
#Psikanaliz
#Bilinçdışı
#MobiusŞeridi
#PsikolojiSevgisi
#Psikoloji

“(…) Lacanyen öznenin özü, onun herhangi bir tür özden yoksun olmasındadır ve vurgu yapılması gereken nokta bu öznenin bölünmüş karakteridir.”*

Klinikte veya gündelik sohbetlerde “gerçek ben olmalıyım”, “kendimi bulmam lazım” gibi ifadeleri sıklıkla duymak mümkün. Peki nedir bu “gerçek” kendilik? “Sahte” benliklerden kurtulup bir çeşit “doğru özü” bulmak mümkün mü? Kişisel gelişim alanındaki pazarlama kampanyalarına göre öyle. Fakat konuya Lacanyen perspektiften bakınca bizleri daha farklı bir cevap bekliyor.
Benliğin özü içsel bir bölünmeye dayanır ve bunun soncunda bir kişinin kendisiyle ilişkisi tıpkı başka insanlarla kurduğu ilişkiler gibi karmaşık ve çok yönlü olur. İnsan kendisine karşı nefretten sevgiye pek çok şey hisseder. Lacan’a göre yabancılaşma (alienation) vücuttan yükselen içsel kaosa karşı arzulanan bir konumdur, fakat aynı zamanda kimliğin ontolojik olarak hep bir yabancı olmasıyla, Başka’dan gelmesiyle sonuçlanır.
Yani, Lacan herhangi bir “özcülük” fikrinden uzakta konumlanır. Bölünme, “gerçek” ve “sahte” bir kendilik arasında yer almaz, bölünmenin kendisi özneyi tanımlayan unsur olur. Özne reel varlığından bölünmüştür ve Başka’dan gelen çelişkili gösterenler arasında savrulmaktadır.

“ (…) the essence of the Lacanian subject comes down to its lacking any kind of essence whatever, and that the accent must be put on its divided character.”

*Paul Verhaeghe’nin “Lacan’s Answer to Alienation: Separation” adlı makalesinden alıntı yapılmıştır.

Görsel: Truett Dietz

Psikanaliz oldukça öznel bir süreçtir: her analizanın öznelliği, dolayısıyla her bir kişinin psikanalize dair deneyimi tıpkı parmak izleri gibi birbirinden farklı olacaktır. Bu sebeple psikanalizi anlamanın en iyi yolu onu süreç içerisinde tecrübe etmektir.Psikanaliz sürecinde kişiler farklı bir dinlenme tecrübesi deneyimlerler. Psikanalistle analizan arasında gündelik yaşamdaki ilişkilerden yapısal olarak farklı bir ilişki kurulur. Süreç için istenilen her şeyin konuşulabileceği, yargısız ve gizliliğin esas olduğu bir konuşma alanı yaratılmaktadır. Analizanların söylemleri her zaman ön plandadır.

“Söz sırf anlaşılmak için duyulmayı talep etmez. Sözün aradığı başka bir(indeki) var oluştur, onu kabul ederek veya reddederek belirli bir rolü üstlenen bir var oluşu talep eder - bu rol söylenin hakikatinin de bir parçasıdır. Bu da sözün sadece söyleniyor olmasının yetersiz olduğu anlamına gelir; söz biri tarafından duyulmalıdır. Fakat duymak da tek başına yetmez. Eğer duyan kişi sözün diyalektiğine sağırsa söz hiçliğe indirgenmiş olur.”

« Ce n’est pas simplement pour être compris que la parole exige d’être entendue. Elle cherche une autre présence, qui, en l’acceptant ou en la refusant, assume un certain rôle — et ce rôle fait partie de la vérité de ce qui est dit. Cela signifie qu’il ne suffit pas que la parole soit prononcée ; elle doit aussi être entendue par quelqu’un. Mais l’écoute seule ne suffit pas. Car, si celui qui entend est sourd à la dialectique de la parole, alors la parole elle-même est réduite à néant. »*

*Lacan’ın Écrits’de yayınlanan 1953 tarihli “La Fonction et le champ de la parole et du langage en psychanalyse” isimli yazısından alıntı yapılmıştır.

Freud Lacan Psikanaliz Derneğinin (FLDP) Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı (um:ag) ile iş birliği içerisinde hazırladığı “Sinema ve Lacanyen Psikanaliz” serisinin bir parçası olarak 9 Ekim Çarşamba günü Lanthimos’un Köpek Dişi filmini konuşuyor olacağım. Yüz yüze ve online katılım mümkün. Kayıt için um:ag’ın belirttiği linkleri kullanabilirsiniz.

“Oral kayıttaki obje a, her alma eyleminin etrafında döndüğü “hiçlik”boyutunda bulunabilirken, anal kayıttaki obje a “hiçbir şey verme” şeklini alır.”*

Hiç bir şey yememek değil de, “hiç bir şeyi yemek”, veya birine bir meta sunar gibi “hiçliği” hediye etmek mümkün müdür? Klinik pratik gösteriyor ki, evet, ikisi de çok mümkündür. Örneğin anoreksiklerin “hiçliğe” karşı dayanılmaz bir açlığı vardır, sürekli eksikliği tüketirler. Obsesifler de “hiç olanı” hediye etmek konusunda ustalaşmışlardır.
Lacanyen literatürde sıklıkla meme ucu/göğüs ve scybalum/dışkının sırasıyla oral ve anal obje a’lar olduğu ileri sürülür. Vanheule’nin (benim de katıldığım) görüşüne göre bu yanlıştır, çünkü bunlar jouissance öznesinin ilişkili olduğu kısmi objelerdir. Sözün öznesi içinse bu alanlar “hiçliğe” dair bir boyut içerisinden işlev alır.

Fotoğraflar: İlk fotoğraf Harland Miller’a ait bir çalışma. İkincisi de Vanheule’nin kitabından yola çıkarak çizdiğim bir şema.

“In the oral register the object a can be found in the dimension of nothingness around which each act of taking-in is gravitating, whereas in the anal register the object a takes the shape of giving nothing.”

* Stijn Vanheule’nin “The Subject of Psychosis: A Lacanian Perspective” isimli kitabının 2011 baskısından alıntı yapılmıştır.

“Bir psikanaliz sürecinin başlangıcında kesinlikle bir “acte”la karşılaşırız. Başlamaya karar vermek, psikanalizi gerçekleştirmenin beraberinde gelen bütün gerekliliklerle beraber, kesinlikle “acte” ismini hakkeder. Bu karar belirli bir angajman taşır.”

Her psikanalizin başlangıcındaki ilk “acte” analizanın kendi sürecine başlamak için karar vermesi ve harekete geçmesidir. Bu adım herhangi bir hizmeti almak için herhangi bir uzmana ulaşmaktan farklıdır: belirli bir angajman gerektirir. Kişinin kendisine dair yaptığı bu belki de en önemli yolculukta yola çıkmaya dair arzusunu ve bu arzunun getirdiği gereklilikleri üstlenmesi belirli bir ağırlığı olan ve takdir edilesi bir adımdır.

*Alıntı, Lacan’ın 1967 - 1968 yıllarında verdiği “L’acte psychanalytique” isimli seminerinden.

Orijinali:
« Il est sûr que nous rencontrons l’acte à l’entrée d’une psychanalyse. C’est tout de même quelque chose qui mérite le nom d’acte de se décider, avec tout ce que cela comporte, à faire ce qu’on appelle une psychanalyse. Cette décision comporte un certain engagement. »

« (…) la psychanalyse, “ça fait quelque chose”. “Ça fait” , ça ne suffit pas. C’est essentiel, c’est au point central, c’est la vue poétique à proprement parler de la chose. La poésie aussi, “ça fait quelque chose”. »*

« (…) psikanaliz “bir şey yapar”. “Yapar”demek yeterli değildir. Bu esastır, merkez noktadadır, kesin olarak konuşursak, şey’e dair şiirsel bakış açısıdır. Şiir de benzer şekilde “bir şey yapar”.

*Lacan’ın 1967 - 1968 yıllarında verdiği “L’acte psychanalytique” isimli seminerinin ilk oturumundan.

L’acte psychanalytique bence özel bir seminer. Lacan’ın seminerleri arasında klinik pratikle en direkt bağı kurulabileni belki de. “Acte” kelimesini aslında pek çok bağlamda “eylem” diye çevirmek mümkün, fakat bu seminerin bağlamında psikanalitik olan “acte” eylemden keskin şekilde ayrılıyor: eylem olmayan “acte’lar” da var, mesela sessizlik de bazen bir “acte” ya da “acte” olamayan pek çok eylemden bahsetmek de mümkün. Psikanalitik acte’ın en ayırt edici özelliği etkisinden geliyor. Yöneldiği öznede bir şeyler uyandırması, ya da Lacan’ın dediği gibi, “bir şey yapması” gerekiyor, tıpkı şiir gibi. Psikanalist de klinik pratiğinde acte’ı bir enstrüman gibi akort etmeyi bilen, acte’ın sorumluluğunu alan kişi oluyor.

Fotoğraf: Hope Mirrlees’in Paris isimli tek bir şiirden oluşan kitabı. Yolumuz 2021’de Shakespeare and Company’de kesişmişti.

“In clinical contexts this viewpoint on the common madness of man implies that we should be careful not to allow our preconceived ideas about normality and deviance function as a standard for judging patients. Both in diagnosis and treatment, the peculiarities of an individual’s functioning should be explored and the systemic value of symptoms should be attended to.”*

Klinik bağlamlarda, insanın ortak deliliği hakkındaki bu bakış açısı, normallik ve normallikten sapma hakkındaki önceden edinilmiş fikirlerimizin hastaları yargılamak için bir standart olarak işlev görmesine izin vermememiz gerektiği anlamına gelir. Hem tanı hem de tedavide, bir bireyin işlevselliğinin özellikleri araştırılmalı ve semptomların sistemsel değeri dikkate alınmalıdır.

*Stijn Vanheule’nin “The Subject of Psychosis: A Lacanian Perspective” isimli kitabının 2011 baskısından alıntı yapılmıştır.

Görsel: Loui Jover

#klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi

“Lacan questioned conventional modes of how the experience of reality is conceptualized. He argues that our common experience of reality includes an aspect of madness we typically tend to neglect. People ordinarily experience life, human relationships and the world as meaningful, or at least expect them to be so. We commonly take the truthfulness of our mental representations for granted, and even the most sceptical amongst us tend to believe in the value of thought. Such beliefs are ‘functional’ in that they help people live their lives, but in Lacan’s view they are also inherently ‘mad’; the only fundament of our belief in the world is an act of faith, which carries no truth value whatsoever.“*.

Lacan, gerçeklik deneyiminin nasıl kavramsallaştırıldığına ilişkin geleneksel biçimleri sorguladı. Gerçekliğe ilişkin ortak deneyimimizin, genellikle göz ardı etmeye meyilli olduğumuz bir delilik yönünü de içerdiğini ileri sürdü. İnsanlar genellikle yaşamı, insan ilişkilerini ve dünyayı anlamlı olarak deneyimlerler veya en azından öyle olmasını beklerler. Zihinsel tasarımlarımızın doğruluğuna genellikle kesin gözüyle bakarız ve aramızda en şüpheci olanlar bile düşüncenin değerine inanma eğilimindedir. Bu tür inançlar, insanların hayatlarını yaşamalarına yardımcı olmaları bakımından ‘işlevseldir’, ancak Lacan’a göre bunlar aynı zamanda doğası gereği ‘çılgıncadır’; dünyaya olan inancımızın tek temeli, hiçbir gerçeklik değeri taşımayan bir inanç eylemidir.

*Stijn Vanheule’nin “The Subject of Psychosis: A Lacanian Perspective” isimli kitabının 2011 baskısından alıntı yapılmıştır.

Görsel: Loui Jover

#klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi

“(…) onun çocuğun varlığı üzerinden edindiği istismar edici zevk (jouissance) arttıkça çocuğu maruz bıraktığı uyarım fazlalığı da artar. Bu durum da çocuğun yapması gereken (anneye / kendi zevkine) yönelik feragatlere sırt çevirmesiyle sonuçlanır. Bu noktada her kim reel babanın görevini üstlenmişse o kişinin müdahale etmesi gerekir, fakat o bu müdahaleyi ancak kendisinin meşruiyeti tanınmışsa, ona kendi sesini duyuracak bir alan açıldıysa, ve o da bu alana yerleşebildiyse yapabilir.”*

Lebrun’ın yukarıdaki sözleri esasen erken çocuklukta annenin çocuğun varlığı üzerinden edindiği jouissance’ın (belirli bir sınırı geçtikten sonra acıya dönüşen “fazla” bir zevk) baba ya da başka bir üçüncü tarafından engellenmediği durumlarda çocuğun psikolojik sağlığına zararlarından bahsediyor.
Bağlamdan çıkartıldığında Türkiye’nin gündemiyle de paralel olduğunu düşünüyorum. Bir kişinin bir çocuğun bedeni üzerinden edindiği herhangi bir zevk, eğer etraftaki yetişkinler de araya girmekte başarısız kalıyorsa, çocuğun psikolojik sağlığı için yıkıcı sonuçlara neden olur. Aile içerisinden “araya giren bir üçüncü” çıkamıyorsa devlet kurumlarının bu üçüncü rolünü üstlenip araya girmesi gerekir.

*Jean-Pierre Lebrun’ın La Revue Lacanienne’in 24.sayısında yayınlanan « Une Haine Indicible » (Konuşulamayan Bir Nefret) isimli makalesinden alıntı yapılmıştır. Orijinali:

« (…) si de plus elle jouit abusivement de la présence de cet enfant, elle lui fera endurer un supplément d’excitation qui finira par le détourner d’avoir à faire ces renoncements. Quiconque fait office de père réel peut alors intervenir en suppléance mais encore faut-il que lui soit reconnue cette légitimité et qu’il occupe effectivement la place pour faire entendre sa voix. »

Resim: Louise Bourgeois, “Anne”, 2008.

#klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi #psikoterapist #çocukistismarınahayır #çocukistismarı #çocukistismarınasessizkalma #istismar #istismarasessizkalma

“Başkalarının davranışlarını taklit ederek ve günlük hayatta sıkı bir rutine uyarak kimliğe dair soruları ertelemek mümkündür. Bu durumda, hayat, sosyal yaşam anlatılarına, yani başkalarıyla ilişki içinde hayatın nasıl yaşanması gerektiğine dair senaryolara uyularak yaşanır. Sosyal yaşam anlatılarıyla imgesel identifikasyon kurmak, bir kişinin yalnızca kendisini bu anlatı aracılığıyla düşünmesi anlamına gelir. Kişi böylece bir durumda doğru bir şekilde hareket edip etmediği sorusunu göz ardı edebilir: eylemlerinin açık, ispatlı ve doğru olduğuna dair bireysel bir hisse kapılır.”*

*Stijn Vanheule’nin “The Subject of Psychosis: A Lacanian Perspective” isimli kitabından alıntı yapılmıştır. Orijinali:

“Through imitating the behaviour of others, and adhering to a strict routine in daily life, questions of identity can be avoided. In that case, life is lived by following social life narratives, i.e. scripts on how life should be lived in relation to others. Imaginary identification with social life narratives means that a person exclusively thinks of himself in terms of the narrative. This precludes the question of whether one is doing the right thing and gives an individual the feeling that the things he does are self-evident.”

#Psikanaliz
#SosyalKimlik
#İmgesel
#KimlikKrizi
#Bilinçdışı
#Felsefe
#FelsefiDüşünce
#Psikoloji
#Lacan
#FelsefeNotları

Erinyelerin Eumenidlere dönüşümü Morali’ye göre toplumların iç savaştan kaçınmasından her bir öznenin insanlaştırıcı yasaya dahil olmasına kadar pek çok farklı açıdan yorumlanabilir. Her insanın içinde Erinyeler vardır. Erinyeleri Eumenidlere dönüştürmek hem erken dönem çocukluğun, hem de yetişkinliğin meselesidir. Psikanalizin analizana getirilerinden biri de kişinin içindeki Erinyeleriyle tanışıp onlara Eumenidlere dönüşmek için çağrı yapabileceği bir alan sağlamasıdır.

* Marc Morali’nin La Revue Lacanienne’in 24. sayısında yayınlanan ‘’Autojustice, le retour des Érinyes ?’’ isimli makalesinden alıntı yapılmıştır.

Fotoğraflar: Görüntüler Londra’daki British Museum’da yer alan, milattan önce 360 - 320 yılları arasında yapılmış bir vazonun üzerinde yer almaktadır. İlk fotoğrafta avcı kıyafetli bir Erinye görünmektedir.
İkinci sahne ise Athena’nın mahkemesini anlatır: ortadaki diz çökmüş figür Oreste’dir. Oreste’nin arkasında duran defne taçlı Apollo intikam isteyen Erinyelerden biriyle bakışmaktadır. Oreste’nin önünde tanrıça Athena, arkasındaki sunağın üzerinde bir diğer Erinye, en sol köşede ise mahkemeyi izleyen Clytemnestra’nın hayaleti yer almaktadır.

#intikam #mitoloji #tragedya #duygular
#klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi #psikoterapist

Oreste ne yaparsa yapsın kendisini ağır bir borcun yükü altında bulmaktadır: babasının intikamını almış olmasa baba katlini cezalandırmak isteyen Erinyelerin kurbanı olmuş olacaktır, fakat şimdiki durumda da anne katlinden dolayı yine aynı Erinyelerin gazabından kaçmaya çalışmaktadır. Oreste’nin iki taraf arasında sıkıştığı, suçunun tam olarak belirlenemediği bu durumda Athena bir üçüncü olarak araya girer ve mahkemeyi, yani yasayı getirir. Erinyeler intikamı Oreste’nin etiyle, kanıyla almak, onu mümkün olan en vahşi şekillerde cezalandırmak istemektedir. Athena bir uzlaşı noktası bulmaya çalışsa da sözün içerisinde olmayan Erinyelerle anlaşmak bir hayli zordur. Bir süre sonra Athena bıçak gibi keskin yargısını açıklar: Oreste serbest bırakılmalıdır. Athena’nın kararını dayandırdığı nokta psikanalitik açıdan yaklaşıldığında oldukça ilginçtir: kutlu Zeus’un kalkanlı kızı yasa koyarken babanın tarafından ilerlemekten başka bir yolunun olmadığını söyler.
Athena’nın babayı önceleyen yasasını getirdiği sahne sayesinde Oresteia miti antik Atina’nın mahkemelerinin de kurucu miti olmuş olur.
Artık Erinyelerin yeni bir görevi de vardır: Atina halkının hizmetinde, yasalara uygun olarak, şehirde işlenen suçların cezalandırıcısı olacaklardır. Üçüncünün konumundan gelen yasa böylece Erinyeler üzerinde dönüştürücü bir etkiye sahip olur: kör yıkıcılıkları artık bir kurala tabidir, onlar haksızlığa uğrayanların sesi olacaklardır. Bu sayede kendi seslerini de kazanırlar: artık sözün içerisinde varlıklardır, konuşabilmektedirler. Athena onlara yeni bir isim de vermiştir: artık onların adı Eumenidler (‘’İyi Niyetliler’’) olacaktır. Böylelikle Reel’de olan simgesele dahil olur, söz vücudu yazar.

#intikam #mitoloji #tragedya #duygular
#klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi #psikoterapist

Antik Yunan tragedya yazarı Eshilos (Aeschylus) Oresteia adlı eserinde Erinyeler isimli mitolojik varlıklardan söz eder. Erinyeler, Hades’in veya gecenin kızları isimleriyle anılan üçüz kız kardeşlerdir. Onlar intikama adanmış tanrıçalardır; işlenen her türlü suçtan, fakat özellikle de anne veya baba katlinden sonra okunan lanetlerin vücut bulmuş, somutlaşmış halidirler. Erinyelerin doğuşu zamanın tanrısı Kronos’un, annesi toprakAna Gaia’nın kışkırtmalarından sonra babası göksel tanrı Ouranos’u hadım edişiyle olur: Ouranos’un cinsel organından akan kanlardan pek çok mitolojik canlı doğar, bunlardan biri de Erinyelerdir.
Marc Morali’nin* yorumuna göre Erinyelerin kastrasyonun Reel’ine dair olan bu zamanda doğuşu, kör ve vahşi intikam çığlıklarının kaynağının henüz insanın hayatına sözün dahil olmadığı bir zamandan geldiği anlamına gelir. Erinyelerin ölümsüz tanrıçalar olması ise başka bir anlam taşır: intikam isteği belki de ölümsüzdür. Fakat acaba yok olmayan bu isteğin biçim değiştirmesi, başkalaşması mümkün müdür? Efsanenin başlangıcında Erinyeler birbirinden herhangi bir şekilde ayrışmamış, öznellikten ve ayrı birer isimden yoksun halde, karanlıkta haykıran, görene, duyana dehşet veren canlılardır. Bu halleri tanrıça Athena’nın Oreste isimli mitik karakter için kurduğu mahkemeye kadar devam eder. Oreste’nin annesi Clytemnestra, babası ise Troya savaşından galip çıkan Akhaların meşhur lideri Agamemnon’dur. Clytemnestra kocası Agamemnon’u öldürmüştür. Buna karşılık olarak babasının intikamını almak isteyen Oreste de annesi Clytemnestra’yı katletmiştir. Şimdi ise Clytemnestra’nın öcünü almak isteyen Erinyeler Oreste’nin peşine düşmüşlerdir.

#intikam #mitoloji #tragedya #duygular
#klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi #psikoterapist

« C’est quoi l’inconscient ? J’avancerai que ce sont les tracés éventuellement toujours actives de la constitution de l’appareil psychique en lien étroit avec les premiers autres qui ont entouré un sujet. Rien n’est donc oublié de ce qui s’est passé avant 6 ans. »*

“Bilinçdışı nedir? Psişik aygıtın oluşumuna dair olan, ancak özneyi çevreleyen birincil başka’larla yakından ilişkili olarak gelişebilen, muhtemelen hala aktif durumda olan izlerin bütünüdür. Bir başka deyişle 6 yaştan önce yaşanmış olan hiç bir şey unutulmaz.”

*Alıntı ALI üyesi psikanalist Jean-Pierre Lebrun’ın La Revue Lacanienne’in 24.sayısında yayınlanan « Une Haine Indicible » (Konuşulamayan Bir Nefret) isimli makalesinden yapılmıştır.

Fotoğraf: En sevdiğim hayali kitap başlıklarından. Ressam @harlandmillers ‘a ait.

#bilinçdışı #klinikpsikoloji #psikolog #terapi #psikanalitikpsikoterapi #psikanalitikyaklaşım #psikanalitik #lacan #jacqueslacan #psikanaliz #psikanalizegiriş#psikoloji #lacanyenpsikanaliz #lacancıpsikanaliz #freud #sigmundfreud#psikanalizüzerine #psikolojibölümü #psikoterapi #psikoterapist

.pro-gallery-wix-wrapper {display: block !important;} .pro-gallery-wix-wrapper .gallery-item-container {opacity: 1 !important; display: block !important;}

Sosyal Medya

@psysupolat

İletişim çapası

Psikanalize başlamak veya aklınızdaki sorulardan bahsetmek için bana ulaşın.

WhatsApp Hattı: +90 533 056 90 93

psk.supolat@gmail.com

Teşvikiye, Şişli / İstanbul

WhatsApp Hattı: +90 533 056 90 93

Kendiniz İçin Bir Adım Atın

Hakkımda

Su Polat

Etkinlikler

Yazılar

Türkiye'de Nefretin Psikanalizi

Nefretîaşk: Lacan'ın "Hainamoration" Kavramı ve Psikanalizdeki Yeri

Lacan ve Aşk

Akran Zorbalığı ve Toplumsal Zorbalık

Lacan ve Cinsiyetlenme III: "Cinsel İlişki Yoktur"

Lacan ve Cinsiyetlenme II: Feminen ve Maskülen İlişkiler

Lacan ve Cinsiyetlenme I: Lacanyen Psikanaliz Perspektifinden Cinsiyetin İnşası

Semptomlar ve Bastırmanın Psikanalitik İzleri: "Semptomla Konuşmak"

Mobius İkizleri: Melankoli ve Paranoya, Nefret ve Arzu

Mobius Bandı: Lacanyen Psikanalizde Bilinçdışının Konumu

Dört Farklı Lacan ve Psikoz: Vanheule'nin ''Psikozun Öznesi'' Kitabı Üzerine

Oğuz Atay ve Obsesif Düşlemler Üzerine

İntikam Üzerine

Sanatta Depresyon: Albert Müller'in Eserinde Ruhsal Hali Yansıtmak

Psikanalizde Kayıp İleri Seviye Okuma: Types Of Object Loss

Sapkınlık ve Nevroz Üzerine: ''You'' Dizisinin İlk 3 Sezonu

Medeniyete Psikanalitik Bakış: Çatalhöyük’ten Dövüş Kulübüne

Psikanalizde Kayıp II

Psikanalizde Kayıp I: Psikanaliz Perspektifinden Kayıp, Yas ve Melankoli

Psikanalizde Talep

​

Sosyal Medya

Psikanalize başlamak veya aklınızdaki sorulardan bahsetmek için bana ulaşın.